U-Israel kunye neSiriya bagqibe ukutshintshiselana ngamabanjwa amaninzi kwisivumelwano esiphunyeziweyo ngenxa yolamlo lwaseRashiya. UmSirayeli obanjwe ngamajoni aseSiriya emva kokuwela umda ekuqaleni kwenyanga wafika namhlanje kusasa kwisikhululo seenqwelomoya saseBen Gurion ngenqwelomoya evela eMoscow. Imfihlakalo ijikeleze izizathu zokuba kutheni le ntokazi ingene kumhlaba welizwe elalisilwa noSirayeli, nangona iSyria ithe yakwenza oko ngempazamo isithi uyintlola yakwaSirayeli.

U-Israyeli wakhulula ama-Syria amabini awayevalelwe kumda we-Alpha Line kwaye wabhengeza ukuxolelwa kukaNihal al Mat. Isuka kwilali yaseDruze yaseMajdal Shams, ekwithafa laseGolan elihlalwa nguSirayeli kwimfazwe ka-'67, lo mfazi wayevalelwe endlwini emva kokugwetywa iminyaka emithathu ngolwaphulo-mthetho oluchasene nokhuseleko.

Isivumelwano sobuntu ekuqaleni sasibandakanya ukukhululwa kukaDiab Qahmouz kwilali yaseGhajar, owagwetywa iminyaka eli-14 entolongweni ngo-2017 ngokuceba ukuhlasela iqela laseLebhanon lamaShiite iHezbollah. Ngokukodwa, ukubekwa kweziqhushumbisi, awayezise eLebhanon, ukuze zisebenze kwindawo yokuthenga kwisixeko sase-Israel i-Haifa. UMahmoud, nangona kunjalo, akazange avume ukuya eSiriya. UAl Maqt naye wabonisa ukwala kwakhe ukuthunyelwa eDamasko, kodwa ekugqibeleni, wavuma ukuxolelwa ukuze ahlale ekhayeni lakhe eMajdal Shams. Ukwenza utshintshiselwano lusebenze, u-Israel wavuma esinye isicelo esingazange sibonwe ngaphambili kwezi meko ngokwenkcazo yomthombo ongakhange ubhengezwe.

UMFAZANE OMNCINCI OYIMFIHLO

I-Israel ekhululiwe ihlolwe ngugqirha wase-Israel eMoscow, apho ngoLwesithathu odlulileyo uMcebisi weSizwe wezoKhuseleko, uMeir Ben Shabat, kunye nentloko yeKomishoni ejongene nokuthunjwa kwamaSirayeli, ukuthunjwa kunye nokulahleka, uYaron Bloom wafika.

Ngubani ibhinqa eliselula? Kwakutheni ukuze uthathe isigqibo sokubeka ubomi bakho esichengeni ngokuwela umda? Ukusuka kwinto evuthwe kumajelo eendaba, kuyaziwa ukuba uneminyaka engaphezu kwama-20 ubudala kwaye uvela kwintsapho ye-Orthodox yaseModiin Ilit awayishiya kwiminyaka embalwa edlulileyo. I-Israel, engaseyona i-ultra-Othodoki, yafunda isiArabhu kwaye ngaphambili yazama amaxesha amaninzi ukuwela umda osemantla kunye neJordani kunye neGaza Strip elawulwa liqela lamaSilamsi iHamas. Amajoni akwa-Israel akuthintele ukungena kwawo kwi-enclave yasePalestina. Ngesi sihlandlo, nangona kunjalo, wakwazi ukuphepha ukubeka iliso kumkhosi wamaSirayeli owawubekwe kumda weSyria. Uyenzile kwicandelo elingekabikho nesango lokhuseleko ngenxa yembonakalo yendawo yaloo ndawo. Uqikelelo malunga neenjongo zakhe lubandakanya iingxaki zobuqu ngenxa yemeko yosapho entsonkothileyo kunye nentlalontle, ubutshantliziyo, kunye nebali lothando.

Akukho namnye kwaSirayeli owayesazi ngokuduka kwakhe. Emva kokumvalela nokumbuza imibuzo, iiarhente zokhuseleko zaseSyria zafumanisa ukuba wayeyintlola yakwaSirayeli. Kwakuxa iSyria yayifuna ukutshintshana ngejelo laseRashiya. UMongameli uVladimir Putin, ngempembelelo enkulu ekuphakanyisweni kukaBhashar uAsad kunye nobukho obumangalisayo bomkhosi eSyria kwaye kwangaxeshanye ubudlelwane obuhle noSirayeli, bangenelela ukufikelela kwisivumelwano. I-Israel ibisoloko isenza kwaye iyakwenza konke okusemandleni ukuzisa abemi bayo ekhaya, itsho iNkulumbuso uBenjamin Netanyahu ingxelo ebulela ukungenelela kukaPutin.

Kwiintsuku ezimbalwa ezidlulileyo, intombazana yakwaSirayeli yawela umda yangena eSiriya. Ndathetha kabini nomhlobo wam umongameli waseRashiya, uVladimir Putin, ndamcela ukuba andincede ukuze afezekise ukubuya kwakhe kwaye yindlela awayenza ngayo. UNetanyahu waqinisekisa ukukhululwa kwabo wababiza ngokuba ngabefundisi ababini baseSyria. Kodwa umkhosi wakwaSirayeli wababamba kwindawo ababelalele emdeni ukrokrela ukuba babethunywe yiHezbollah.

I-arhente yeendaba yelizwe laseSyria yabiza amabanjwa amabini aseSyria u-Mohamed Ahmed Hussein kunye noTarek Gassab al-Ebeidan kwaye bachaza ukuba bakhululwe kwisakhelo semizamo yeSyria yokukhulula abemi balo ababevalelwe kwiintolongo zokuhlala kwaSirayeli. Izolo umlo womkhosi u-al-Maqt ukhululwe kwiphulo elifanayo elibandakanya ukukhululwa kwentombazana yase-Israel eyangena kumhlaba waseSyria ngempazamo kwaye yabanjwa ngabasemagunyeni abafanelekileyo baseSyria, "i-arhente yeendaba yase-Sana yatsho.