Corpora sunt stellae molem incredibilem. Sed in fine vitae possunt fieri etiam graviores. Inde est, cum exire possunt ab emittere ad lucem hauriendam, fiunt suggerentia et arcana, foramina nigra. Hi provocationem ad physicam quae cognoscimus ac videntur obtrectare multas « regulas » quas notavimus ex observatione mundi. Quid de illis scimus?
Quid est niger foraminis?
Anno 1783, Ioannes Michell Anglus geologus et clerus litteras ad Societatem Regiam misit describens corpus hypotheticum tam densum ut ne lumen quidem effugere posset. Tunc Newtoni theoria gravitatis et notio velocitatis effugiae notissima erat. Etsi calculi Michell brevem ceciderunt, notio vera erat. Nempe tunc non vocabantur "foramina nigra". Hoc nomen saeculo XX accessit, propositum a physico Ioanne Archibaldo Wheeler. Foramen nigrum est tam densum corpus, tanta mole et tam exiguo volumine, ut alliciat omnia sua immensa gravitate. Adeo ut ne lumen quidem ejus attractionem effugiat. Alius modus interpretandi est quod spatium circum illud flectit ita ut photons quae "incidere" in bene gravitationalem generat, exire non possint.
Anno 1783, Ioannes Michell Anglus geologus et clerus litteras ad Societatem Regiam misit describens corpus hypotheticum tam densum ut ne lumen quidem effugere posset. Fingamus nos propius accedere ad foramen nigrum. Gravitas eius non durius trahit quam alia similia corpora, ut stellae. Sed redigito distantiam vis illa valde augetur. Punctum est quod dicitur eventus horizon. Ex hoc loco maiorem celeritatem accipit quam luminis vim gravitatis effugere. Impossibile est igitur ut attractionem ab hoc horizonte effugere. Et quid ultra? Revera parum scimus.
Quod eventus horizon claudit, singularitas dicitur, quia totam molem in uno puncto continet, in volumine theoretico 0. Sed hoc est "impossibile", quia frangit ea quae de physicis scimus. Re quidem vera, quae extra horizontem eventum iacent, solus coniecturae fructus est. Nescimus quid fit "intra" foramen, dure, et magna ex parte, quia non bene intelligimus.
Punctum est quod dicitur eventus horizon. Ex hoc loco maiorem celeritatem accipit quam luminis vim gravitatis effugere. Impossibile est igitur ut attractionem ab hoc horizonte effugere.
Quomodo foramen nigrum facis?
Sol noster, exempli gratia, stella est media relative, sive parva, secundum quam videris eam, et habet fere duas ad missam 30 chiliogrammatum. Id est pecunia. Sicut scimus, quanto magis massa, tanto gravius generat. Ita stella nostra centralis vim gravitatis exercet capacem totius systematis solaris circa illud circumactum servans. Nonne haec vis sufficit ad totam solis molem trahendi? Cur in se non cadit si tam magna est? Recognitiones giganteae quae intus in ea fiunt, effectus nuclei stellarum fusionis efficiunt vires Titanicae, quae solem "mergere" in se prohibent. Quid, si tales vires non essent, quid futurum est?
Hoc fit in fine vite multarum stellarum. Stellae diversimode possunt mori. Quaedam sunt vehementissimae, explosivae et terribiles supernovas gignunt. Alii paulatim deficiant. In compluribus ex his casibus, praesertim cum stella permagna esset, reliquae materiae gravitati eius cadere possunt, densiores fiunt et densiores, minus volumen occupantes. His in casibus, cum reliquiis supernovae satis explosae vel cum stellae refrigeratae, materia nimis frigida fit et fusione quae externam vim in stellam exercet non occurrit. Gravitas igitur omni tempore maior et maior accipit, et "foramen" minuitur et minuitur. In uno loco foramen nigrum apparet.
Nigrae sunt, sed non satis
Nomen foraminis nigri satis patet: punctum obscurum, quod non emittit. Tamen consideratio quantitatis effectuum in horizontis eventu foraminis duxit nobilem Stephanum Hawking ad inveniendum processum physicum quo foraminis effluxus emittere potuit. Secundum principium incertae quantitatis mechanicae, possibilitas est ut in eventu horizontis, paria particulae-antiparticuli brevium durationis formentur. tunc una partium in foveam irrevocabiliter incideret, altera vero evaderet. Hic processus stricte extra foramen nigrum formatur, unde non repugnat ei quod nulla particula materialis interiorem relinquere potest. Sed effectum trans- rete energiae est circa foramen nigrum. Hoc phaenomenon radiatio Hawking notum est, cuius productio nullum principium physicum violat.
Propter progressus technicis hisce annis, tandem foramen in galaxia finitimo M87 videre potuimus, oculis nostris, unum ex gravissimo scientiarum miliario nostri temporis attingentes. Ex altera parte, anno 2008, Alan Marscher emisit articulum qui descripsit quomodo scatebrae plasmatis collimatae fiunt prope foramina nigra quae ex campis magneticis prope marginem earum sito committitur. Iterum, proprie loquendo, "intra foramen nigrum" non fit, ergo consentit conceptui quem ab initio notavimus.
Etiam aliam quaestionem permittit: hoc genus phaenomeni observa et deprehende. Tota, ut expectes, absorbendo, vix potest nigra foramina "videre". Usque nuper cognovimus eas detectiones obliquas esse. Propter progressus technicis hisce annis, tandem foramen in galaxia finitimo M87 videre potuimus, oculis nostris, unum ex gravissimo scientiarum miliario nostri temporis attingentes.
