Ana kapena achikulire akakhala pansi ndi zida zawo kuti ayesetse, amasangalala ndi mapindu a maphunziro ndi amaganizo a nyimbo zimene zingawathandize m’njira zimene kaŵirikaŵiri zimanyalanyazidwa. Maphunziro a nyimbo ali ndi gawo la maphunziro a chikhalidwe cha anthu omwe amadutsanso mbali zina za moyo.
Social Emotional Learning (SEL)
SEL ndi lingaliro lapadziko lonse lapansi, kuyambira m'kalasi mpaka maphunziro apa intaneti ngati https://www.useyourear.com/. Cholinga cha SEL ndikuthandiza anthu kukhala:
- Kudzigwira
- Kudziwa nokha
- Maluso othandizira anthu
Ophunzira amtundu uliwonse, kaya akuphunzira sayansi kapena nyimbo, aphunzira luso lachiyanjano, amatha kubweretsa mikhalidwe imeneyi kunja kwa kalasi. Kuthana ndi zovuta za tsiku ndi tsiku ndikosavuta ngati SEL ndiye maziko a maphunziro.
SEL imapereka maluso oyambira omwe amalola ana ndi akulu kuchita bwino m'magawo atatu amoyo:
- Pocheza ndi anzawo, achibale awo, ndi aphunzitsi
- Maphunziro kuti awathandize kukulitsa maphunziro awo
- Mwaukadaulo kuti awalole kuchita bwino pantchito zawo
Kafukufuku mu SEL akuwonetsa kuti kupambana kwamaphunziro kumakwera 13% ndi SEL, ndipo 79% ya olemba anzawo ntchito amavomereza kuti mikhalidwe imeneyi ndi yofunika kwambiri pakuchita bwino kwa ntchito ya munthu.
Lingaliro la SEL limaphatikizapo ziyeneretso zisanu zazikulu: kudzidziwitsa, kudziwongolera, kuzindikira anthu, luso la ubale, komanso kupanga zisankho zoyenera. Ophunzitsa ayenera kusintha ndikusintha njira yawo yophunzirira kuti aphatikize SEL mwachilengedwe, mwachilengedwe.
Zina mwa njira zomwe aphunzitsi amalimbikitsira SEL ndi monga:
- Kugawa ophunzira m'magulu ndikuwalola kuti agawane ntchito limodzi
- Kuphunzitsa ophunzira momwe angakhalire zolinga ndikuwonetsa momwe akupita patsogolo, monga kuphunzira nyimbo zatsopano kapena kutanthauzira nyimbo pamlingo wapamwamba.
- Etc.
Ngati aphunzitsi amalangizo aliwonse apeza njira zophatikizira SEL, zidzapanga malo otetezeka kuti ophunzira aphunzire ndikuchita bwino.
SEL ndi Nyimbo
Maphunziro a nyimbo angathandize ana kukhala ndi luso la kuphunzira ndi chikhalidwe cha anthu, zomwe zasonyezedwa kupyolera mu maphunziro a nyimbo ndi kuphunzira.
Ophunzitsa nyimbo amatha kulimbikitsa kukulitsa luso la SEL m'njira zingapo:
- Limbikitsani ophunzira kukhala ndi zolinga za nyimbo
- Kambiranani ndi kuthana ndi nkhawa zantchito
- Perekani mayankho kwa ophunzira kapena magulu kuti akonze zolakwika paokha
- Thandizani ophunzira kumvetsetsa momwe nyimbo zingagwiritsire ntchito kulimbikitsa kusintha kwa anthu
Kupanga ndi kusewera nyimbo ndi chizolowezi chodziwonetsera nokha, kuchita zinthu mwanzeru, komanso utsogoleri. Kupyolera mu maphunziro a nyimbo, ophunzira amatha kukhala ochezeka komanso odzidziwitsa okha, zomwe zingawathandize kuthana ndi mavuto m'tsogolomu.
Kupititsa patsogolo luso la SEL kungatheke kudzera mu nyimbo. Palibe chifukwa chochotsera nthawi yophunzira. Mwachitsanzo:
- Auzeni ophunzira kuti azidziyesa okha pazochita zawo. Kutsatira njira imeneyi kudzalimbikitsa kudzilingalira komanso kuthandiza ophunzira kuphunzira momwe angawunikire luso lawo.
- Gwiritsani ntchito malangizo ozikidwa pa SEL. Mwachitsanzo, afunseni ophunzira: Kodi muli ndi cholinga chanji chanyimbo msabatayi? Mungathe kufunsa ophunzira mafunso ena omwe amalimbikitsa kudziganizira nokha, monga: Kodi mumamva kuti nyimbo zomwe mumakonda ndi zofooka ndi zotani?
- Thandizani ophunzira kufotokoza zakukhosi kwawo kuti afotokoze bwino zakukhosi kwawo.
Kupyolera mu maphunziro a nyimbo, ophunzira amatha kukhala ndi luso la SEL kuti awathandize kuthana ndi mavuto molimba mtima. Cholinga chake ndi kupanga malo omwe ophunzira azitha kufotokoza momasuka komanso mopanda kuweruza kwinaku akuthandiza kukweza mawu a ophunzira kuti athe kuwapatsa mphamvu.
Pomaliza
Maphunziro a nyimbo akupita patsogolo ndi njira zatsopano, zosangalatsa zomwe aphunzitsi angathandizire ophunzira awo kuchita bwino. SEL ndi nyimbo zimayendera limodzi mwachibadwa, kulola aphunzitsi kuthandiza ophunzira kufotokoza zakukhosi kwawo komanso kudziyesa okha.
Ophunzira akakhala odziwa bwino komanso oyendetsedwa ndi kudziwonetsera okha, amapambana mu nyimbo ndi moyo wawo waukatswiri.
Aphunzitsi padziko lonse lapansi ayenera kuyesetsa kuphatikiza maphunziro okhudzana ndi chikhalidwe cha anthu mu maphunziro awo a ophunzira mibadwo yonse.
